HIZIR ELLEZ############

HIZIR ELLEZ

HIZIR OLGUSU GELİŞİMİ ÜZERİNE
Hızır inancı Hıdır Peygamber'e dayanır. Hulu­lle birlikde anılan ise İlyastır. Halk dilinde "Hıdır Ellez" biçimde söylenir.
Hızır İnanışının ilk kaynağı Mezopotamya'da ortaya çıktığı burada Yahudi geleneklerine daha sonra Hıristiyanlığa ve Müslümanlığa girdiğini görmekteyiz.
*Hıdır'in, Hızırın temel özelliği ölmezlik mertebesine erişmesidir.
*Hızırın İlk oluşumu Gılgamış Destanında bulmaktayız. Enidu'nun ölümü, Utnapiştim'i ölümsüzlüğü arar.
*Halkın yarattığı öyküde ise iskender ile idris birlikde ölümsüzlük suyunu arar. idris ölümsüzlük suyunda yıkandığı tuzlu balık Canlanır iskender amacına ulaşamaz. Hızır bu suyu İçer ve ölümsüzleşir.
*Kur-an da Zülkarnyen olarak geçen kişi, Hızır İle îlyas İçerler, İskendere söylemezler.
*Kuran da ve Tevrat da anlatılan Hızır öyküsü her dönemde hızır ölümsüzleşmiştir. Hızır Mutasıflar arasında Mürşit Postundadır. yani
insanı aydınlatan birisidir.

HIZIR İLE İLYAS her yıl 6 MAYISDA BULUŞUR.
İlyas peygamber, Hızır ile anılan Yahudi Peygamberdir. Tevrat da ELİA' dır Alevi inancında bu yorum Ali demek'dir. Alinin İslam döneminde ortaya çıkacağının bir İşaretidir. Alevi - Bektaşi Şiirlerine yansımıştır. 7 Ulu­lardan Virani şöyle anlatır.

Ya Ali, ya ilva Şah-ı Sultan Ali
Ya Ali, ya ilya Faz-ı yezidanım Ali

Zulüm deryasında nur edip gelen
Hızır îlyas Şahı merdan Ali dir
Garibin mazlumun halini biten
Hızır İlyas Şahı merdan Alidir.

6 MAYİS ÖLÜMSÜZLÜK SEMBOLÜ HALİNE gelmiştir.Boluk, verimlilik kavramı önemlidir.

ANADOLUDA HIZIR İLYAS:
Anadoluda halk inançlarına baktığınızda karşımıza "Hızır" diye bir ulu kişi çıkar. Bu kişi, darda, bunda kalanın, yardım bekleyenin imda­dına yetişir. Bir işin altında kalkamayınca yetiş ya hızır diyerek sesleniriz. Bu ulu kişi gelir bizi kurtarır. Bu ulu kişiyi nerede dara düşsek aklımaza gelir, rüyalarımıza girer. Ak sakallı, elinde bastonu, sevimli İhtiyar kılığında hayel ederiz. Bu ulu kişiyi halk bazen bir Peygamber bazen bir ermiş, kah bir Evliya olarak görül­müştür. Öykülerde Hızır Aleyhselam, Hızır Nebi gibi İsimler almıştır. Bazen şunu deriz "Hızır yardımcın olsun" Hızır gibi Yetiştin, Hızır Eli değmiş, Kul bunalmazsa hızır yetişmez" gibi deyimleri kullanırız.

Anadoluda Hızırın hep halk arasında dolaştığı, gezdiği yerlerde bolluk bereket olur. Buna Hızır uğramış denir. Malımıza mülkümüze hızır uğra­masını bekleriz.
Anadoluda Aleviler ise oruçdan üç gün sonra hamama gider, yıkanır,temizlenir ve beyaz elbiseler giyinirler. Perşembeyi - Cumaya bağlayan gece bir beyaz bez üzerine un dökerler hızır geçince izini bulmak için. Bu unla çörek, gömbe yapılır halka dığıtılır. Bu olgu Alevilere Semah ve Şiirlere girmiştir. Seyit Nesmi'nin şu son dörtlüğü;

Nesimi yüzüldü Mansur asıldı
Ali düldüle bindi küffar basıldı
Nice ulu sular arktan kesildi
Aktı kör pınarlar ne çaylar oldu
Ya Hızır ya hızır ya hızır
Ne çaylar oldu...

Yine Pir Sultan Abdal'ın bir dörtlüğü
Bin bir ad vardır bir adı Hızır
Her nerede çağırsam orada hazır
Ali padişahtır Muhammed vezir
Bu fermanı yazan Ali değil mî

Yine 17.yüz yılda Yaşamış Alevi Ozanı Fakir EDNA şu nefesi çok önemlidir.
Çok günah işledim senin katında
Eriş Şah-ı Merdan sen imdad eyle
Kul daralmayınca Hızır yetişmez.
Yetiş Hızır Nebi sen imdad eyle

Yalvarması boynumuza farz oldu
Edep erkan Mü'nıiniere ar oldu
Mü'minn secdesi Hakk niyaz oldu
Yetiş Hızır Nebi sen imdad eyle

Kim kalidir mahşehre kalan davaya
Şah Hasan'a agu verdi Maviye
İmam Hüseyin mürivet eyle canıma
Yetiş Hızır Nebi sen imdad eyle

Musa ka/im ile salayı veren
İmam Kıza ile mescide giren
Taki ile N»ki canıma gelen
Yetiş Hızır Nebi sen imdad eyle

Asker nin askerine katılan
Kul olup Belh Buhara'da satılan
Çul Küfe şehrinde nara atılan
Yetiş Hızır Nebi sen imdad eyle

Kırklar Cemine beraber gelen
Server Muhammed'in bacını alan
Sancağı çekip Zülfikar çalan
Yetiş Hızır nebi sen imdad eyle

Fakir Edna'm derki bu sırra eren
Üstadım Hatayı darına duran
Tamuda yanar mı nurunu güren
Yetiş Hızır Nebi sen imdad eyle.

Ozan Hızır Hz. Ali birliği ve Hızır'ın On iki İmamlarla görüşmesini böyle dile getirmiştir, darda kalanların, başı sıkışanların yardımını koşan, insanlara servet ve bereket dağıtan kutsal insandır, gelmiş yetişmiş olsun. Birliğimizi dirliğimizi bozanlara akıl lirkir versin. Bizi bu demden katardan esirgemesin. Bozguncu Fitnelerin dilini bağlasın. AMİN

AVRtIPADA HIZIR İLYAS:
Ölümsüzlük kavramı doğrudan ortaya çıkmışö ordan. yunanistan daha sonra batıya geçmiştir. Bu suyun anlamı Gençlik kaynağıdır. İnanışa göre bu su Cennetden çıkar yıkanan, içen hep genç kalır.

KURAN' da HIDIR ELLEZ:
Kuran da Hizırla ile İlyas Kehf suresinin 60 den 83 ayete kadar anlatılır. Musa Peygambere ile
Ona yoldaşlık eden yön veren bir kutlu kişiden söz eder. Bu kişinin hızır olduğu kabul edilir.

ALEVİ İNANCINDA HIZIRELLEZ:
Aİevi inancında Hızır Kavramı çok önemii bir yer tutar. Anadoluda bu olgu canlıdır. Ölümsüzlük, bolluk, bereket, bilgilenme, aydınlanma, eğtim, yardım, destek, dayanışma gibi kavramların kişiîeştiği halk Hızır ve İlyas önemini dile getirir. Yunus bu konuda da açık bir ille şöyle der
Yunus Emre bu dünyada iki kişi kalır derler
Meğer Hızır İlyas ola abıhayat içmiş gibi

Hızır inancı Aİevi inancına Hz. Ali ile Hacı Bektaş Veli ile daha çok girmiştir. Bu durumu Hacı bektaş Veli'nin Velayetnamesinde açıkça görüyoruz. Hakka yürüdüğü bölümde Hızınn bir atla gelip H.Bektaş Veli'yi yıkadığı, Namazım kıldu'dığı, Naşını bir atın üzerinde götürdüğü. H.Bektaş Veli'nin kendisi olduğu dur. H.Bektaş Velinin Halefi Sarı İsmail Vasiyetinde ve Veiayetnamesinde geçmekde. "Hünkar derki sarı İsmaile, Er udurki, ölmeden ölür, kendi Cenazesini kendi yıkar" Yine Hz. Ali'nin kendi Cenazesini kendi yıkadığı alıp götürdüğü Hz. Ali'nin ve Hacı bektaş Veli'nin Hızır olduğu ve algılanacağıdır.

HIZIR ORUCU:
Hızır İnancı Alevilerde daha fazladır, yılda üç gün uruç lutulur. Bu oruç eki takvime göre Ocak ayının son günüdür. 3Ü Ocak da başlar fakat günümüz takvimine göre 12 gün fark atar. Buda 12 veya 13 Şubattda başlar. Bazı yörelerde farklıdır. Hızırın Musayı aydınlattığı gündür. Nuh peygamberin, Gemisi kurtulur, Allah rızası için üç gün oruç tutuğudur. 6 Mayıs bütün halk katılımı ile Ihdırellez olarak kutlanır. 5 Mayıs 6 mayısa bağlayan geceye Kutsallık verilmiştir.
Beni dinlediğiniz İçin sizlere teşekiir ederim.