Hırsı ve söz dinlemezliği ile tarihe geçen Enver Paşanın hataları arasında şüphesiz ki en büyüğü, Osmanlıyı I. Dünya Savaşının ateşi içine atması oldu.
Koca İmparatorluk, doğrudan taraf olmadığı bir savaşa, Enver Paşanın hülyaları ve Almanlara olan muhabbeti yüzünden girdi.
Bu savaşta, Enver Paşanın en büyük taktik hatalarından birisi Sarıkamış katliamı oldu. Sarıkamış Katliamı ifadesini tarihçiler pek kullanmayı tercih etmezler. Onlar daha çok Sarıkamış Faciası demeyi seçerler.
Ne var ki, 1914 yılının Aralık ayında Allahüekber Dağlarında 90 bin Osmanlı askerinin tek kurşun bile atmadan soğuktan kırılmasını ifade edecek başka söz yok.
Sizlerle bugün paylaşmak istediğim, Enver Paşanın imza attığı daha az bilinen bir facia.
Harbiye Nazırı ve Başkomutan Vekili Enver Paşa, I. Dünya Savaşının daha çok Avrupa içinde şekilleneceğini düşünür. Alman Genelkurmayının bir talebi olmadığı halde, istemeleri halinde bir cepheye asker gönderebileceklerini bildirir. (Halbuki, bu sırada Osmanlı orduları, Kafkas Cephesinde, Mısırda Irakta, kendinden kat kat üstün İngiliz ve Fransız güçlerine karşı savaşmak durumunda idi.)
Alman Genelkurmay Başkanı General Falkenhayn, Enver Paşanın bu talebine, Askerleriniz Çanakkale muharebelerinden yeni çıktı. Dinlenmeye ve yeniden toparlanmaya daha çok ihtiyacı var mesajı ile karşılık verir.
Türkiyede 5. Ordu Komutanı olarak görev yapan ve o dönemde Liman Paşa olarak bilinen General Liman Von Sanders, Alman İmparatoru Wilhelme gönderdiği bir belgede, Türkler kendileri yardıma muhtaç iken, dışarıya yardım etmekle çok yanlış bir yol tuttular ifadesini kullanır.
Bütün bunlara rağmen bundan tam 91 yıl önce yani 1916 Haziranında, Enver Paşanın emri ile 15 Kolordu hazırlıklara girişti. Adını bile o tarihe kadar kimsenin bilmediği bir cepheye, Polonya ile Avusturya arasında kalan bölgeye gideceklerdi. Galiçya'ya.
Harekat emri aldığında 21 bin 560 er ve 623 subay ile 5 bin 200 hayvanı bulunan birlik hızla takviye edildi. Kolorduya bağlı iki tümene 5 biner asker daha verildi. Eğitimsiz, zayıf askerler öteki cephelere gönderilmek üzere geri çekildi, yerlerine daha iyileri getirildi.
Bu cephede Ruslara karşı verilen savaşta Ekim ayı sonundaki tablo çok acı idi. Ruslar, 1917de büyük komünist ihtilali ile son bulacak kargaşalardan dolayı cepheden çekilmek durumunda kalacaktı. Ancak, Osmanlı birliklerinin bu süre zarfında verdiği kayıp 10 bin 500 dolayında idi. Cepheye giden üç askerden biri hiçbir zaman Osmanlı toprağı olmayan bölgede can verdi.
***
Teğmen Mehmet Şevki (Yazman), harekat emrini aldığı tarihten itibaren yaşadıklarını notlarına aktarmış. Keşan-Şarköyden başlayan Galiçya seferini neredeyse günü gününe kaydetmiş. Teğmen Mehmet Şevkinin hatıratı, 1928 yılında Mehmetçik Avrupada diyerek bir kitap haline getirildi.
İş Bankası Yayınları, Kansu Şarmanın günümüz Türkçesine aktarması ile yeniden yayınlandı. Kansu Şarman, Kumandanım Galiçya ne Yana Düşer adını verdiği esere kitapta geçen çok sayıda belge ve fotoğrafı da eklemiş.
Teğmen Mehmet Şevki, harekat emrini aldıktan sonra askerlere savaş eğitimini hızlandırmanın yanı sıra Galiçya hakkında, Alman ve Avusturyalılarla ilgili bilgiler vermeye başladıklarını anlatır. Anlatır anlatmasına da askerlerin çoğu Galiçyayı o tarihe kadar hiçbir şekilde duymamışlar.
Mehet Şevki, birliklere Galiçyadan önce verilmesi gereken başka bilgilerin olduğunu yazar hatıralarında. Askerlerin tepkilerini de bu kitaptan takip edebilme imkanı var:
Ahmet, söyle bakayım Avusturya neresidir?
- Evendim, Alaman gıralının memleketi.
- Amma da yaptın ha. Sen söyle İbrahim, Ahmetin dediği doğru mudur?
- Ahmet doğru dimedi evendim.
- Peki sen doğruyu söyle.
- Evendim, Alamanya, Avusturya gıralının memleketidir.
- Seninki daha enfes oğlum.
- Ali, sen söyle bakayım, Avusturyanın başkenti neresidir?
- Vıy-ana evendim.
- Ya Macaristanınki?
- Budu Pişti.
- Çalışkan çocuğa ne dersin. Aferin!
Teğmen Mehmet Şevki, birliğini iyi hazırlayabilmek için geceleri kendi aralarında neler konuşulduğuna kulak verir:
Acep bu Avusturya memleketinde bizim İstanbul kadar büyük şehirler var mı?
- Ülen sen ne diyon, Boşnak Ahmet anlatıyordu. Dinlemedin mi? Avusturyanın köyleri bile bizim İstanbuldan büyüktür
- Bırak şi Boşnağı. Senin kesmeyo mu ki, yedi düvelde İstanbul gibi şehir yoktur.
Öteden birisi anlatıyor:
- Bu Avusturyada zorlu avratlar varmış derler.
- Bırakın şu gökgözlü Frenk avratlarını be! Onların iyisi mi olur hiç? Sen kara Fadimeden geçme yine.
Bir Konyalı soruyor.
- Bizim Konyanın divlek (kavun) zamanı geliyor. Acep orada divlek bulunur mu ki?
Boşnak Ahmet cevap veriyor.
- Hemşerim, orada kokoroz dedikleri mısırlı patatesten başka bir şey arama.
Enver Paşa'nın, hırsı bir imparatorluğun sonunu getirdiği gibi, toplumda etkisi onyıllar boyunca kapanamayacak derin yaralar açtı.
Portal 
Konu: Enver Paşanın unutulan Galiçya hezimeti 
Salı Tem. 08, 2008 5:29 pm