10 aralik tarihte bugun

İsveçli kimya mühendisi Alfred Nobel 1896'da hayatını kaybetti.


Bugün kendi adıyla verilen Nobel Ödülleri ile tanınan Alfred Nobel, 21 ekim 1833'te iflas etmiş bir işadamının oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının değerli ticari malzemelerle yüklü gemisi battığı için ailesi çok yoksuldu.

Tarihe 'dinamitin mucidi' olarak geçen Alfred Nobel, patlayıcılara olan düşkünlüğünü babasından aldı. 1866'da yüzde 75 nitrogliserin, yüzde 25 emici bir toprak türü olan 'kieselguhr' karışımından o tehlikeli maddeyi buldu: 'Nobel'in Güvenlik Barutu' ya da daha çok bilinen adıyla dinamit.

Bu buluşuyla Nobel, kısa sürede tüm Avrupa'da dinamit kralı olarak tanındı. Nobel'in patlayıcılara olan merakı Stokcholm'de kurduğu küçük laboratuvarında deneyler yaparken küçük kız kardeşi Emil'in ölümüne de neden oldu.

1879'da Paris'te bir laboratuvar kuran Nobel, buradaki çalışmaları sırasında dumansız barutu keşfetti. Bu dönemde Fransa'ya karşı kurulan bir ittifakta yer alan İtalya ile işbirliği yapınca Paris'i terk ederek İtalya'ya yerleşmek zorunda kaldı.

Nobel, San Remo'da 1896'da beyin kanaması sonucu hayata veda etti. Vasiyetinde, servetinin 1 milyon kronunun yeğenleri ve bir dönem aşık olduğu Sofie Hess arasında paylaştırılmasını, geri kalan 33 milyon 200 bin kronunun da her yıl insanlığa hizmette bulunanlara sunulmasını istedi.

Bu ödüller fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barışa hizmet olmak üzere toplam beş dalda verilecekti. Nobel'in bu vasiyeti önceleri büyük tartışma yarattı.

Ancak 1900'de İsveç hükümeti Nobel Vakfı'nı kurdu. Bu yıldan sonra da Nobel Ödülleri düzenli olarak verilmeye başlandı.

Başka neler oldu:

1774: Kazak isyanı önderi Pugaçev idam edildi.
1898: İspanyol-Amerikan savaşı sonrasında, Paris Barış Antlaşmasıyla Küba, İspanya'dan bağımsızlığını kazandı.
1901: İlk Nobel ödülleri verildi.
1918: Trabzon'da, Faik Ahmet (Barutçu) tarafından yayınlanan 'İstikbal' gazetesinin ilk sayısı çıktı.
1919: Kaptan Ross Smith, İngiltere'den Avustralya'ya 2 bin 500 mil gibi bir mesafeyi uçan ilk insan oldu.
1923: Türkiye Cumhuriyeti ile Arnavutluk Hükümeti arasında Dostluk Antlaşması imzalandı.
1948: Birleşmiş Milletler Meclisi, İnsan Hakları Beyannamesi'ni kabul etti. Türkiye İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'ne kabul oyu verdi.
1964: Martin Luther King, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
1970: Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı.
1978: Enver Sedat ve Menahem Begin Nobel Barış Ödülü aldılar.
1979: Rahibe Teresa Nobel Barış Ödülü aldı.
1986: Türk asıllı Bulgar halterci Naim Süleymanov (Süleymanoğlu) Avustralya'da Türkiye'ye iltica etmek istediğini bildirdi.
1988: Türkiye'de ilk karaciğer nakli gerçekleştirildi. Ameliyatı, Hacettepe Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mehmet Haberal yaptı. Bursalı Ahmet Aktaş'ın karaciğeri, korneaları ve böbrekleri beş hastaya nakledildi.
1994: FKÖ lideri Yaser Arafat, Şimon Peres ve İzak Rabin, Nobel Barış Ödülü aldı.
2000: İsveç'teki Avrupa Kros Şampiyonası'nda Türkiye genç bayanlarda takımda gümüş, aynı kategoride Elvan Can ile tarihinde ilk kez bronz madalya kazandı.
2006: Şili'de 1973 yılındaki kanlı darbeden sonra ülkeyi 1990'a kadar yöneten diktatör Augusto Pinochet, kalp krizi geçirdikten bir hafta sonra öldü. Pinochet, 91 yaşındaydı. Eski diktatör için 12 Aralıkta askeri cenaze töreni düzenlendi.
2007: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Prof. Dr. Erdoğan Teziç'in görev süresinin dolmasıyla boşalan YÖK üyeliği ve YÖK Başkanlığı'na Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan'ı seçti. YÖK Başkan Vekili Prof. Dr. Aybar Ertepınar ise görevinden istifa etti.