Tarihte Bugün 16 Aralık

Tarihte Bugün 16 Aralık

16 Aralık günü tarih sayfalarına nasıl yansıdı? Tarihin değişik dönemlerinden 16 Aralık’ta yaşananlar.

Osmanlı’da ilk matbaa faaliyete geçti (1727).

Beethoven doğdu (1770).
Vatan Gazetesi bir ay süre ile kapatıldı (1959).
Boğaz KöPage Rankingüsü, 303 milyon liraya ihale edildi (1969).
Çinde meydana gelen 8.6 şidettindeki depremde 100 bin kişi hayatını kaybetti (1920).

İBRAHİM MÜTEFERRİKA VE OSMANLI’DA İLK MATBAA
Türk matbaacısı olan İbrahim Müteferrika, 1674 yılında Macaristan’ın Kolojvar kentinde doğdu. Protestan bir Macar ailesinin oğlu olan İbrahim Müteferrika İlahiyat öğrenimi gördüğü sırada Türklere esir düştü. İstanbul’a getirildi ve Müslüman oldu. Osmanlı Devleti’nde (vezirlerin emirlerini ilgililere duyurma görevi) müteferrikalık yaptı. Dil bilmesinden dolayı başka devletlerle olan müzakere heyetlerinde bulundu. Bir süre, Türkiye’ye davet edilmiş bulunan Macar beyi F.Rakoezi’nin hizmetine verildi.
Macaristan’daki öğrenimi sırasında basım ve hak işlerini de öğrenmiş bulunduğundan bir matbaa kurmayı amaç edindi. 1719-1720 yılları arasında matbaayı kurdu. İbrahim Müteferrika’nın bu teşebbüsüne karşı çıkan din taassubunun yenilmesinde, Damad İbrahim Paşa’nın büyük yardımı oldu. Bununla birlikte, matbaanın açılmasına ancak dini olmayan eserler basmak şartıyla fetva verildi. 16 Aralık 1727’de ilk matbaa faaliyete geçti. Bu matbaada basılan ilk önemli eser Vankulı Lugati’dir. Bundan başka 16 önemli eser ve bazı haritalar da basıldı. İbrahim Müteferrika’nın matbaası tarihteki ilk Müslüman Türk matbaasıdır. Fakat Türkiye’de gayrimüslimlerin daha önce açmış bulundukları matbaalar vardır

Tarihte Bugün 16 Aralık

Olaylar

1631 - Vezüv yanardağı faaliyete geçti: yaklaşık 4.000 kişi öldü.
1707 - Japonya'da Fuji Dağı'nın kayıtlara geçmiş son patlaması gerçekleşti.
1727 - Türkiye'de ilk kitap (Vankulu Lugati) basıldı.
1773 - Boston Tea Party: Amerikan kolonistleri çay vergilerini protesto etmek için Boston limanındaki üç İngiliz gemisine girip 300 den fazla çay sandığını denize döktüler.
1876 - II. Abdülhamit' in Cuma selamlığına arabayla gitmesinden sonra padişahların törene saltanat arabalarıyla katılmaları gelenek haline geldi.
1902 - Türkistan'da 6,4 şiddetinde deprem: yaklaşık 4.500 kişi yaşamını yitirdi.
1918 - Giresun'da Işık adlı milli gazete çıkmaya başladı.
1920 - Çin'in kuzeybatısındaki Ganzu eyaletinde 8,6 büyüklüğünde deprem: 200 bin kişi öldü.
1925 - Cemiyet-i Akvam, daha önce saptanan "Brüksel hattını" Türk-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karara göre, Musul Irak'a verildi.
1932 - Samsun-Sivas demiryolu hattı işletmeye açıldı.
1946 - İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi, Türkiye Sosyalist Partisi, İstanbul İşçi Sendikalar Birliği ve İstanbul İşçi Kulübü’nü kapattı. Ayrıca, Yığın, Noror, Gün, Ses, Sendika, Dost dergi ve gazeteleri yasaklandı. Yarın gazetesi ve Büyük Doğu dergisinin yayımı 4 ay süreyle durduruldu.
1948 - Kamboçya bağımsızlığını ilan etti.
1949 - Ahmet Sukarno Endonezya'nın ilk cumhurbaşkanı oldu.
1959 - Vatan gazetesi bir ay süreyle kapatıldı.
1965 - NASA Pioneer-6 sondasını Delta roketiyle uzaya gönderdi. Sonda ile en son temas 8 Aralık 2000 de oldu.
1967 - Stanford-Universitesinde bir grup bilim adamı, eşi tekrar yapılabilen DNA'yı ayrıştırmayı başardı.
1969 - İstanbul Boğaz KöPage Rankingüsü, 303 milyar liraya ihale edildi.
1972 - Sol Yayınları sahibi Muzaffer Erdost'un 7,5 yıllık mahkûmiyeti Yargıtay'da onaylandı. Muzaffer Erdost, Vladimir İlyiç Lenin'in “Ne Yapmalı” adlı kitabını yayımlamaktan yargılanmıştı.
1974 - Televizyon haberlerinde gösterilen Kuzey Amerika haritasının Vladimir İlyiç Lenin'e benzediği ihbar edilince savcılık soruşturma başlattı.
1982 - Barış Derneği Başkanı Mahmut Dikerdem tahliye oldu.
1985 - Mafya hesaplaşması: Paul Castellano ve Thomas Bilotti, Gambino ailesinin lideri John Gotti'nin emriyle New York'ta bir restoranın önünde vurularak öldürüldü.
1986 - Kocaeli Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1990 - Jean-Bertrand Aristide Haiti'nin ilk demokratik seçimlerini kazandı ve seçimle işbaşına gelen ilk başkan oldu.
1990 - Osman Hamdi Bey'in "Kaplumbağa Terbiyecisi" adlı tablosu rekor fiyatla satıldı: 1 milyar 750 milyon lira.
1991 - Kazakistan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
1992 - Sigara üretiminde devlet tekeli tarihe karıştı; Başbakan Süleyman Demirel, özel sektöre ait Philsa sigara fabrikasını açtı.
1991 - Halkın Emek Partisi (HEP) genel başkanlığına Feridun Yazar seçildi.
1996 - Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı.
1998 - Amerika, Irak'a "Çöl Tilkisi" harekatını başlattı. Harekatın nedeninin Irak'ın Birleşmiş Milletler'in ülkede yaptığı kitle imha silahlarını kontrolünü engellemesi olduğu ileri sürüldü.
2002 - NATO ile AB arasında, "NATO-AB Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası Ortak Bildirisi" ile stratejik işbirliği anlaşmasına varıldı. Uzlaşma, AB`nin, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (AGSP) çerçevesinde oluşturacağı askeri birimlerin, NATO`nun lojistik, stratejik ve istihbarat alanlarındaki yeteneklerini kullanabilmesine olanak tanıyor.

Doğumlar

1770 - Ludwig Van Beethoven, Alman besteci.
1899 - Noël Coward, İngiliz oyun yazarı, besteci ve aktör.
1928 - Arthur C. Clarke, 2001: Bir Uzay Destanı ile ünlenen İngiliz bilim kurgu yazarı.
1928 - Philip Kindred Dick , Amerikalı bilim-kurgu roman ve kısa hikâye yazarı (ö. 1982)
1938 - Liv Ullman, Bergman filmleriyle ün kazanan Norveçli aktrist.
1961 - Bill Hicks, Amerikan Stand-Up komedyeni.
1964 - Celal Kadri Kınoğlu, tiyatro ve televizyon oyuncusu.
1970 - Michaela Schaffrath porno filmlerle tanınan oyuncu.
1971 - Paul van Dyk, Alman Dj ve prodüktör.
1971 - Seyhan Kurt,Şair,yazar,sosyolog.
1972 - Željko Kalac, Avustralyalı futbolcu.
1975 - Kaba Diawara, Gineli futbolcu.

Ölümler

1474 - Ali Kuşçu, Türk gökbilimci, matematikçi ve dilbilimci (d. 1403)
1859 - Wilhelm Grimm, Alman masal yazarı (d. 1785)
1897 - Alphonse Daudet, Fransız yazar (d. 1840)
1921 - Camille Saint-Saëns, Fransız besteci (d. 1835)
1922 - Gabriel Narutowicz Polonya devlet başkanı (d. 1865)
1956 - Ercüment Ekrem Talu, Türk mizah yazarı, gazeteci (d. 1886)
1965 - Sinan Tekelioğlu, Kurtuluş Savaşı komutanlarından
1965 - W. Somerset Maugham, İngiliz romancı ve oyun yazarı (d. 1874)
1988 - Hüseyin Kutman, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1930)
1989 - Silvana Mangano, İtalyan aktrist (d. 1930)
1989 - Lee van Cleef, ABD'li sinema oyuncusu (d. 1925)
2002 - Rakım Ziyaoğlu, Türk gazeteci, yazar
2006 - Stanford Shaw, ABD'li tarihçi (d. 1930)

Tatiller ve Özel Günler

Zafer Günü (Bangladeş ve Hindistan)