Yurt Dışında Yaşayan Türkler ve Sorunları

Yurt Dışında Yaşayan Türkler ve Sorunları


Şu anda milyonlarca soydaşımız Türkiye dışındaki ülkelerde yaşıyor. DPT’nin verilerine göre* 3.8 milyon insan yurt dışındaki ülkelerde çeşitli nedenlerle yaşamaktalar. Bunların 3.3 milyonu Avrupa’da ve 3.3 milyonu da sadece Almanya’da yaşıyor. Yani, Dünyada Türkiye haricinde yaşayan Türklerin %60’ı Avrupa’da, bunların da %70’i Almanya’da yaşamaktadır. Gerçekten çok muazzam bir rakam. Nerdeyse birçok Avrupa ülkesinin nüfusu kadar hatta ondan daha büyük.

Türkiye dışında yaşayan 3.8 milyon insanımız neden yabancı bir ülkeye gitmeye ve orada yaşamaya karar verdi. Tamamen kendi kültüründen, dilinden, dininden uzak bir ülkede yaşamak öyle kolay verilecek bir karar değil. Ancak, doğduğun yer mi, doyduğun yer mi? diye bir soru var ya. Bu sorunun cevabı büyük oranda maalesef doyduğun yer oluyor. Bu insanların da terki diyar edip, yabancı diyarlara, gurbet ellere koyup gitmesinde en büyük etken ne yazık ki ekonomik kaygılar oldu. Büyük şehirlerde yaşayan ve çalışan bizlerin de, memleketlerimizden uzakta olmasının sebebi bu değil mi?

II. Dünya savaşının 1945’te bitmesiyle ve soğuk savaş döneminin başlamasıyla birlikte, özellikle yüz binlerce, hatta milyonlarca insanını kaybetmiş Batı Avrupa ülkeleri çok acil biçimde yabancı işçiye ihtiyaç duydular. Büyük bir sanayileşme atağına geçip, savaş yıllarında kaybettikleri ekonomik güçlerine tekrar dönmeyi amaçlayan başta Almanya olmak üzere, Fransa, Belçika, Hollanda, Avusturya, İsviçre, Danimarka gibi ülkeler Ortadoğu, Afrika ve Doğu Avrupa ülkelerinden işçi almaya başladılar.

Başta Türkiye, Yunanistan, Fas, Tunus, Cezayir, Yugoslavya gibi ülkelerden 1960’lı yıllardan itibaren yüz binlerce insan Batı Avrupa ülkelerine çalışmaya gittiler. Bu ülkelerin ortak yanı, sanayileşememiş olmaları ve işsizlik girdabında çırpınıp durmalarıdır. İlk başta, geçici olarak çalışmaya gelen ve belirli bir gelir elde ettikten sonra ülkelerine dönmeyi düşünen bu insanlar, zamanla bu ülkelerin sosyal ve ekonomik imkanlarını terk etmemek için ve de ülkelerinde bu imkanların olmamasından dolayı geri dönmek yerine, buralarda kalıcı olmayı tercih ettiler. Batı Avrupa ülkelerinin de bu yabancı işçilere ihtiyaç duyması, vatandaşlık hakkı vermesi gibi nedenler bu durumu daha da pekiştirmiş oldu.

Yurt dışında, özellikle de Avrupa’da yaşayan vatandaşlarımızın sayısız sorunu bulunuyor. Bunların bir kısmı ekonomik, bir kısmı toplumsal, bir kısmı da eğitim sorunlarından oluşuyor. Bu sorunları ortaya koymak ve çözüm alternatifleri üretmek amacıyla yapılan birçok araştırma ve rapor var. Bunlardan bir tanesi, DPT’nin 2001 yılında yapmış olduğu “Yurt Dışında Yaşayan Türkler Alt Komisyonu Raporu”dur.

Bu raporda, yurt dışında yaşayan yurttaşlarımızın bugünkü durumu, yaşadıkları genel sorunlar ve bunlara ilişkin çözüm önerileri yer alıyor. Rapora göre, bugün yurt dışında çoğunluğu Avrupa’da olmak üzere, Rusya ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde (120.000), Suudi Arabistan’da (130.000), Libya’da, Kuveyt’te, İsrail’de ve diğer ülkelerde 4 milyona yakın soydaşımız yaşıyor.

DPT’nin hazırlamış olduğu raporda belirlenen en temel sorunlar şunlar;

1. AB üyesi ülkelerdeki vatandaşlarımıza “AB Hukuku”nun uygulanmaması sorunu. AB’de yaşayan Türk işçilere, ücret ve diğer çalışma koşulları yönünden ayrımcı muameleler yapılarak AB hukuku yerine getirilememektedir.

2. İşsizlik ve meslek eğitimi sorunu.

3. Aile birleşmesi sorunu. Eşleri veya çocukları Türkiye’de olan işçilerin ailelerini çalıştıkları ülkelere getirip, aile birleşmesi sağlamalarının önünde ülkelere göre farklı engeller bulunuyor.

4. Vatandaşlarımızın hukuki sorunları. Özellikle çifte vatandaşlık konusunda sorun yaşanıyor.

5. Vize uygulamasında sorunlar var.

6. Yabancı düşmanlığı. Bu konu belki de son zamanlarda yaşanan en büyük sorunlardan bir tanesi. Avrupa’da gün geçtikçe artan biçimde yabancı düşmanlığı oluşuyor.

7. Eğitim eşitsizliği. Özellikle Almanya’da yaşayan gençlerimizin önünde eğitimle ilgili büyük sorunlar var. Birçok başarılı ve zeki gencimiz maalesef yüksek öğretime gidemiyor.

8. Vergi yükümlülüğünde eşitsizlik.

9. Vatandaşlarımızın, özellikle yetişkinlerin uyum sorunları.

10. Aileden kaynaklanan sorunlar.