Çocuğum 'merhametli' olsun diyen anne-baba ne yapmalı?

Çocuğum 'merhametli' olsun diyen anne-baba ne yapmalı?
Ramazan merhamet ayı. Merhametin zirvelere çıktığı bir zaman dilimi.
Peki merhameti çocuklarımıza nasıl anlatacağız, onların merhametli bir insan olmasını nasıl sağlayacağız? İşe merhameti önce kendimizde göstermekle başlayabiliriz.

Rahmet ve bereket ayı Ramazan'ın manevi iklimi birçok güzel özelliği kazanmak için uygun zemini oluşturacak güce sahip. Yardımseverlik, sükûnet, öfke kontrolü ve sabır gibi sayılamayacak birçok hasletin farklı sebeplerle güçlendiği bir ay.

Bu mübarek ayın bütün diğer güzel özelliklerini kuşatan vasfı rahmet olup bireydeki merhamet duygusunun gelişmesine de uygun zemini hazırlıyor. Rahmete ulaşmak için merhametli olmak temel şart. Bu da bizi "Nasıl merhametli olunur?" sorusuna cevap bulmaya götürüyor. Kişisel ve sosyal birçok problemin çözümü de bu sorunun cevabıyla yakından ilişkili. Şiddetin, haksızlığın önlenmesi, birçok yerde gerekli fedakârlığın sağlanması hep merhametle ilişkili. Merhamet ise önce başkasının yerine kendimizi koyabilmemiz, yani empati ile mümkün.

Başkasının duygularını anlamak, onu bulunduğu şartlar içinde değerlendirmek, kişinin merhamet duymasına engel olan benmerkezcilik, öfke ile birlikte şiddet, kin, intikam ve vurdumduymazlıktan da uzaklaştırıyor.

Merhamet kapı açar

Merhamet duygusu kendisiyle başka kişi ve varlıklar arasındaki sınırların iyi bilinmesi, kendi duygu, düşünce ve ihtiyaçları kadar diğerlerinin duygu, düşünce ve ihtiyaçlarına da önem verilmesi için temel şart. Katı kuralların sağlayamayacağı güzellikleri esnek olmayı gerektiren merhamet duygusu sağlayabiliyor. Bu duyguyla kişi yapmakla mükellef olduklarını daha istekle ve güzel yaparken mükellef olmadıklarını gönüllü yaparak aslında kendi sınırlarını geliştirip kendi potansiyelini daha etkili bir şekilde harekete geçirebiliyor. Tabii her şeyde olduğu gibi bu konuda da aşırılıktan kaçınılmalı. Kişinin bazılarına aşırı merhametli davranırken bazen gönüllü yapılan fedâkarlık vazifeye dönüştüğünden diğerlerini ihmal etmekten veya kendi sınırlarını aşırı zorlayıp kendine haksızlık yapmaktan da kaçınması gerekiyor.

Temeller ailede atılır

Merhamet duygusunun temelleri hayatın ilk yıllarında aile içinde güvenli bir ortamda yetişirken atılıyor. Duygusal, ahlaki ve kişilik gelişimi için anne baba ve diğer yetişkinlerin yol göstericiliği çok önemli. Merhamet konusunda ölçülü olmak, önce merhamet görerek ve merhamet gösterenleri izleyerek sağlanıyor ve böylece merhamet olunan çocuk, merhamet etmeye hazır hale geliyor. Kişi merhamet duygusunu gençlik ve yetişkinlik yıllarında sahip olduğu dinî ve ahlaki değerlerle daha da geliştiriyor. Mübarek ay ve günlerde, bilhassa rahmet ve bereket ayı Ramazan'da yapılan ibadetler bunun için en güzel fırsatlar.

Merhameti geliştiren davranışlar neler?

Anne ve babanın sevgi ve şefkati. Çocuklar arasında adaletli olması. Hatalar karşısında hoşgörü sahibi olup, disiplin sağlarken merhametli olması.

Büyük kardeşlere kardeşlerinin yetiştirilmesinde uygun ölçüde sorumluluk verilmesi ve onlara sevgi, merhametle muamele etmeye teşvik edilmesi.

Küçük kardeşlerin de büyük kardeşlere sevgi ve saygı göstermeye teşvik edilmesi.

Anne babanın kendi büyüklerine, yaşlılara karşı gösterdiği sevgi ve şefkat.

Çocuk ve gençlere, aile büyükleri ve yaşlılarla ilgili yaşlarına uygun sorumluluklar verilmesi.

Anne ve babanın hastalara, muhtaç vaziyette olanlara merhametle muamele etmesi ve verici olup bol bol hayır yapması.

Hayvanlar âlemini izlemek ve hayvanlardaki merhamet duygusu üzerinde düşünüp gerektiğinde onlara merhametle muamele etmek.

Evcil hayvan beslemek ve onlara sevgi ve şefkatle muamele edilmesi.

Farika Teymur Artır / Uzman Psikolog