Orucun hikmetleri

Ramazan-i serifteki oruç, Islâmiyet’in bes sartindan birincilerindendir
ve Islâm’in seâirlerinin en mühimlerindendir. Ramazan ayindaki oruç
sadece aç kalmaktan ibaret degildir; saymakla bitmeyecek pek çok
hikmetleri vardir. Bu hikmetlerinden bazilarini kisaca söylece
siralayabiliriz:


1- Cenâb-i Hakk yeryüzünü bir nimet sofrasi seklinde yaratip, umulmadik
tarzda ve hadsiz hesapsiz nimetlerle donatmistir. Böylelikle
‘rubûbiyetini’, ‘rahmâniyetini’ ‘rahîmiyetini’ insanlara göstermistir.
Ancak insanlar gaflet perdesi altinda olduklari veya unuttuklari için
bu hakikati tam göremeyebiliyorlar. Ramazan ayinda ise disiplinli ve
muntazam bir ordu hükmüne geçen mü’minler, iftar vakti “Buyurunuz!”
emrini duymadan ellerini nimetlere sürmezler. Gafletleri kirilir ve o
Yüce Rabb’e karsi gerçek bir ‘abd’, hakiki bir ‘kul’ tavrini
takinirlar. Hem de topyekûn, tüm âlem-i Islâmla birlikte...


2-Insanlar maiset, yani geçim yönünden farkli farkli yaratilmistir.
Böylelikle Yüce Yaratici zenginlere fakirlere yardim etmelerini
emretmistir. Bunun için de her insana insanlara karsi sefkat etme hissi
verilmistir. Ancak Ramazan ayi disindaki vakitlerde aç insanlarin
açliklari tam olarak hissedilmedigi için bu sefkat hissi tam uyanmaz.
Ramazan ayinda ise en zenginden en fakire kadar herkes açlik hissini
tadar. Herkes kendinden bir derece daha fakiri bulabilir ve ona sefkat
ve yardimla mükelleftir. Iste Ramazan ayindaki oruç, bu hissi
uyandirdigi için sosyal hayatin huzuruna vesile olur.
ORUÇ SÜKRÜN ANAHTARIDIR

3-Insan, kendisine verilen nimetlere karsi sükürle mükelleftir. Insanin
yaratilis gayesi de sükürdür. Sükür ise ancak ‘nimetin kiymetini takdir
etmek’, ‘nimeti dogrudan dogruya Allah’dan bilmek’ ve ‘nimete ihtiyaç
hissetmek’le mümkündür. Ramazan-i Serif disinda insan, hakiki açligi
tam hissetmedigi için nimetlerin kiymetlerini takdir edemiyor.
Ramazan’da ise aç kalmakla “Bu nimetler benim mülküm degil! Çünkü
bunlarin kullanilmasinda hür degilim” deyip nimeti nimet bilir ve
gerçek vazifesi olan sükre yönelmis olur.

4-Ramazan-i Serifteki oruç, maddî ve manevî bir perhizdir. Insan
Ramazan ayi disinda diledigince yemek ve içmek ister. Bu sekilde
bedenine çokça zarar verdigi gibi, helâl ve haramlara dikkat etmedigi
için de manevî olarak da zarar görür. Artik bu hâldeki nefis
dizginlenemez; nefis dizginleri ele geçirir, insana her istedigini
yaptirtir. Ramazan-i Serif’teki oruç vasitasiyla nefis perhize alisir,
riyazete çalisir ve ‘emir dinlemeyi’ ögrenir. Demek ki Ramazan ayindaki
orucun nefsin islahinda mühim bir tesiri vardir ve cihâd-i ekber olan
nefisle mücadelede en tesirli silah oruçtur.

5-Oruç dogrudan dogruya nefsin gururunu, enâniyetini, kibrini kirar ve
insana aczini, fakrini, noksanliklarini hissettirir, kul oldugunu
bildirir. Hadisin rivayetlerinde vardir ki: Cenâb-i Hakk nefse demis:
“Ben neyim, sen nesin?” Nefis: “Ben benim, Sen sensin!” demis. Cenâb-i
Hakk nefse azab vermis, atese atmis yine ayni soruyu sormus, nefis de
ayni cevabi vermis: “Ben benim Sen sensin!” Hangi azab verilirse
verilsin nefis firavunluktan vazgeçmemis. Daha sonra Cenâb-i Hakk nefsi
aç birakmis ve ayni soruyu tekrarlamis: “Ben neyim, sen nesin?” Nefis
demis: “Sen Rahîm olan Rabbimsin, ben ise âciz bir kulunum”.

Orucun en mükemmeli bütün hislere, azâlara, duygulara oruç tutturmak,
hepsini Allah’in râzi olacagi fillerle mesgul etmektir. Haramlardan,
mekruhlardan hatta mâlâyani dedigimiz bos ve yararsiz islerden bütün
âzâ ve hislere el çektirmektir. “Nice oruç tutan vardir ki, onlardan
kendilerine kalan yalnizca açlik ve susuzluktur” nebevî ihtarindaki
kimseler gibi olmamak için gayret göstermektir. Ramazan-i Serif
hepimize mübârek olsun! Hakk Teâlâ tutacagimiz oruçlari kabûl etsin.
Âmîn