Fabl Nedir
fabl: kişiler genellikle hayvan, bitki ve cansız varlıklar olan, ders verir nitelikli kısa Masalımsı öykülere fabl denir. -fabl’ın genel özellikleri- “fabl” sözcüğünün kökeni latince “hikaye” anlamına gelen “fabula”’dır. fakat bu sözcük zamanla bir ahlak ilkesi veya davranış kuralını anlatan kısa sembolik (simgesel) bir hikaye türünün adı olmuştur. bu tür hikayelerin, kahramanları genellikle hayvanlardır. hikaye kahramanı bu hayvanlar, kendi özelliklerini korumakla birlikte insan gibi konuşurlar. esasen “fabl” bu özelliği nedeniyle Masalımsı eserler arasında yer alır. fabl’lar hem nazım, hem nesir biçiminde olurlar. fabl’ın sonunda her zaman bir ahlak dersi (kıssadan hisse) vardır. bu ders kısa, açık ve doğru olmalıdır ve mutlaka hikayenin doğal bir sonucu gibi görülmelidir. fabllarda öğretici (didaktik) bir amaç güdülür, gündelik hayatla ilgili dersler ve öğütler verilir. okurlar çoğu zaman verilen dersin veya öğüdün ne olduğunu anlamakta zorluk çekmezler. çünkü; bu ders veya öğüt eserin bir yerinde, çoğu kez sonunda, bir atasözü veya özdeyiş biçiminde açıkça belirtilir. fabllarda basit ahlak ilkelerine değinildiği gibi insanların bir çok kusurlu yönlerine de dikkat çekilir. fabllar vasıtasıyla kanaatkarlık, özveri, yardımseverlik , iyi niyet gibi olumlu davranışlar çocuğa kazandırılabilir. özellikle 8-12 yaş grubu çocuklar fabl okumaktan ve dinlemekten büyük zevk alırlar. kanaatkarlık, tamahkarlık, kıskançlık, paylaşımcılık gibi çocuklar tarafından anlaşılması güç kavramların somut olaylarla anlatılması sebebiyle çok önemli bir eğitim aracı olarak kabul edilmelidir. fabllar insan belleğinde çok kolay saklanabilen ve ortaya çıkarılabilen özelliklere sahip olduğu için sözlü gelenek içinde de yaşatılabilmektedir. çoğu manzum olan fablların başlıca amacı belli bir ana fikrin yalın veya birkaç olayın yardımıyla en kısa yoldan açıklamaktır. bundan dolayı fabllar kısadır ve şu dört bölümden oluşur:
1. olayın ve kahramanların tanıtıldığı giriş bölümü
2. olayın entrikalarla düğümlendiği gelişme bölümü
3. düğümün çözüldüğü sonuç bölümü
4. olay ve olayların arkasında yatan ana fikrin açıklandığı ders bölümü (kıssadan hisse bölümü)
bütün uluslarda ortak bir nitelikte olan fabllar basit, pratik ahlak ilkeleridir. bu sebepledir ki fabl yazarı ünlü latin şairi phédre “ fabl insanların kusurlarını düzeltmeye yaramalıdır.” der. -fabl’dan yararlanma- kişilerin ve çocukların yakınlık duyduğu sevdiği varlıklar olduğu için fabllar, çocukların ilgisini çeker. öykülemenin kısa oluşu da çocukların fabllara duyduğu ilginin bir başka nedenidir. sıkmadan verilen öğütler, bu nedenle çocukların eğitiminde yararlı olur. fabllar eğlendirici ve sevimlidirler. dramatizasyona uygun oluşları anlatımlarındaki hareketliliği eyleme dönüştürmeye yardımcı olur. böylelikle yaşayarak öğrenmeye uygundurlar. fabllar olay anlattıkları için bir başka şiiri okumaktan veya ezberlemekten daha çok çocukların ilgisini çekerler. fabllardan resim çalışmalarında da yararlanılabilir.bir fablda anlatılan olayın bölümleri altı-yedi karede resimlenerek, resimlerin yorumlanması biçimindeki bir sözlü anlatım çalışması yapılabilir. ardından yapılacak yazılı anlatım çalışması da çocuğun dil ve anlatım yeteneğini geliştirmeye yardımcı olur. manzum biçimde yazılmış bir fabl düz yazıya, düz yazıyla yazılmış olan bir fablı da manzum biçimine çevirme çalışmaları yapılabilir. fakat bu tür çalışmalar, çocukların düzeyleri göz önünde bulundurularak yaptırılmalıdır. bu tür çalışmalar nazım, nesir uygulaması olabilecekleri gibi çocukların dil gelişimlerine de katkıda bulunurlar. fakat kimi düşünürler örneğin rousseau, emile(1762) adlı kitabında La Fontaine'nin fabl'lerinin çocuk için uygun olmadığını düşünürken, robinson kruze'yi çocuklara okutmanın önemini vurgulamaktaydı. benzer şekilde alman pedagog herbart da aynı tavrı sergiledi.
Farkılı Bir Kaynaktan Fabl Nedir ve Özellikleri
Fabl insanlar arasında geçmekte olan ibret verici olayların, hayvanlar arasında geçen olaylar haline dönüştürülerek anlatılmasıdır. Fabl, hem didaktik, hem de dramatik bir türdür. Latince Fabula kelimesinden gelir; masal, hikaye demektir.
Fabl'ler genellikle ahlak dersi veren alegorik hikayelerdir. Fabl'lerde görülen kişilerin ve olayların altında, gerçek kişiler ve olaylar vardır. Bir fabl okunurken veya anlatılan olay takip edilirken, daima eserin iç dünyasına girilerek dile getirilmek istenen asıl düşünce ile temas kurulmalıdır. Aksi halde istenilen neticeye ulaşılamaz.
Fabl'lerde kişiler, insan dışındaki çeşitli yaratıklar, hayvanlar, fırtına, ağaç vb. gibi varlıklar olabilir. Ancak eserin örgüsünde alegorik kişilerle, gerçek kişiler arasındaki münasebeti, canlı tutmak bir zarurettir. Sembol varlıkla, gerçek varlık arasında sağlam münasebetler kurulmasını sağlayacak hatırlatıcı çizgiler kesinlikle belirtilmelidir.
Fabl'ler nesir olarak da yazılmakla beraber, genellikle manzum olarak kaleme alınırlar. Bu türün ilk örneklerini batıda La Fontaine, bizde ise XV. yüzyılda Şeyhi vermiştir. Tanzimatta ise Şinasi ile Ahmet Mithat Efendi bu türde eserler yazmışlardır.
Fabl'ler mutlaka öğretici bir gaye taşırlar. Okuyucuya ahlak dersi verirler. Genellikle konu kısadır. Verilmek istenen mesaj eserin sonunda ya kahramanlardan birinin ağzından ya da sanatçının dilinden açıklanır.Latin Dili ve Edebiyatı ile Yunan Dili ve Edebiyatı iç içe iki ana bilim dalıdır ve Klasik filoloji olarak bilinmektedir. Latince'nin günümüzdeki önemi bilim dalı olmasıdır; bu nedenle batı dillerinin ve yazınlarının yanı sıra Eskiçağ ve Ortaçağ Tarihi, felsefe tarihi, epigrafi, tiyatro tarihi, Roma Hukuku gibi bir çok alanda, ayrıca Osmanlı arşivlerinde bulunan Latince yazılmış belgeler üzerinde bilimsel araştırma yapmak için gereklidir.
--------------------------------------------------------------------------------
La Fontaine ve Fabl
La Fontaine, tam adıyla Jean De La Fontaine,1621 ile 1695 yılları arasında yaşamış Fransız bir yazarıdır. Masalları dilden dile dolaşan bu ünlü yazar, uzun yıllar ormanlık bir bölgede yaşamış. La Fontaine'nin masallarında anlattığı hayvanlar onun için çok önemli olsa gerek... Masallarına konu olan hayvanlar, konuşuyorlar. Bu tür, hayvanların ağzından anlatılan masallara FABL adı verilir. Olaylar şiirsel bir dille anlatılır. Çok etkileyicidirler, öyle ki, sadece çocuklar değil büyükler de severek dinler bu masalları.
Kurnaz tilkiler, kibirli arslanlar, çalışkan karıncılar ve bir dolu sevimli hayvancık La Fontaine'in masallarından bize seslenirler. Onların öykülerinden her zana kendimize uygun dersler çıkarabiliriz. En güzeli de bunu yaparken çok eğleniyor olmak.
Fransız şâiri. Yazdığı fabl eserleri ile tanınmıştır. 1621’de Château Thierry’de doğdu. Varlıklı bir âilenin çocuğuydu. Paris’te kolejde okudu. Hukuk tahsili yaptı. Papaz yetiştirilmek istenildi ise de kiliseden ayrıldı. Okul hayatında başarılı bir öğrenci olamadı. Gençliğinde baba mesleği olan orman ve su kanalları işleriyle uğraştı. Çeşitli memurluklarda bulunmuş, düzensiz bir hayat yaşamıştır.
1671 senesinde Paris’e gitmeden evvel bir ara edebiyatçı Faquety’le tanıştırıldı. Bunun eserleri ile gözden düşmesi üzerine eserlerinde onu savundu. 1673 senesinde Madam de la Sablière’nin himâyesine girerek burada ilim adamları, felsefeciler ve yazarlarla tanıştı. İlk masallarını burada yazdı. Çağdaşları, La Fontaine’i bir masal yazarı olarak görüyorlardı. Halbuki La Fontaine, yazdığı masallarda Dede Korkut masallarındaki üslupla hayvanlara ahlâkî karakterler vererek onların şahıslarında bazı insan karakterlerini tenkid etmiş bir ahlâk dersi vermiştir. Buna edebiyatta teşhis ve intak sanatı denir. La Fontaine’in bu hususiyeti çok geç fark edilmiştir. Eserlerinde sâdelik ve açıklık görülür. Konuşma şeklinde akıcı şiirleri, hayvanlar üzerinde tenkitleri, incitmeden iğneleme usulleri ile Fransız edebiyatına büyük eserler kazandırmıştır.
La Fontine masallarındaki konular, şark klasiklerinden alınmadır. La Fontaine’den çok önceleri yazılmış Beydeba’nın Kelile ve Dimne eserindeki hikâyelerin pekçoğu, bu Fransız edebiyatçısı tarafından şiir şeklinde tekrarlanmıştır. Masalları çoğunlukla herkesin anlayabileceği bir şekilde yazılmıştır. La Fontaine’in canlı, hızlı, incelik ve nükte dolu bir anlatımı vardır. Kişilerini hemen dâimâ hayvanlar arasından seçerse de bâzan insanları, bilhassa köylüleri de olaylara karıştırır. Sık sık bahsettiği hayvanlar aslan, (yasak kelime kullandınız), tilki, eşek ve horozdur.
La Fontaine, kötüyü göstererek iyinin ne olduğunu anlatmaya çalışmıştır. Ancak şiirlerini okuyan çocuklarda herhangi bir açıklama yapılmazsa tam ters etkinin hâsıl olduğu da bir gerçektir.
Masalları toplam olarak 238 adet olup, 12 kitapta toplanmıştır. 1668’de basılan ilk altı kitabında 124 masal vardır ve bunlar birinci cildi meydana getirir. İkinci cilt 1678’de basılan beş kitaptır. En son 1694’de bastırdığı üçüncü cilt ise tek kitaptan ibârettir.
La Fontaine, roman ve piyes de yazmıştır. Nakaratlı uzunca şiirleri ve şiirli mektupları vardır. Hadım, Gülünç Mâcerâ, Floransalı, Büyük Maşrapa, Köy Sevdaları komedi türündeki eserlerindendir. Contes (Kont) isminde şiirli hikâyeler eserinden dolayı Fransız Akademisine kabul edildi. 1695’te Paris’te öldü.
Eserleri birçok dile tercüme edilmiştir. Ancak hiçbir tercüme orijinalindeki sâdelik ve çekiciliği verememiştir.
Türkçeye ise, Recaizâde Mahmud Ekrem, Tevfik Fikret veOrhan Veli Kanık tarafından çevrilmiştir.
Aşağıda, La Fontain'in masallrından seçmeler var. Eğer hala okumadıysanız, bulduklarınızı hemen okumanızı öneririz.
1. Ağustosböceği ile Karınca
2. Karga ile Tilki
3. (yasak kelime kullandınız) ile Kuzu
4. Tavşanla Kaplumbağa
5. (yasak kelime kullandınız) ile Köpek
6. Tilki ile Leylek
7. Horoz ile Tilki
8. Kedi ile Fareler
9. (yasak kelime kullandınız) ile Leylek
10. Tarla Faresi ile Kent Faresi
11. Kurbağa ile Korkak Tavşan
12. Güvercin ile Karınca
13. Değirmenci Oğlu ile Eşeği
14. Ayının Dostluğu
15. Altın Yumurtlayan Tavuk
17. Tilki, Horoz ve Karga
18. Fino ile Eşek
19. Yarasa ile Gelincikler
20. Aslan ile Sinek
21. Horoz ile İnci
Portal 
Konu: Fabl Nedir 
Cuma Kas. 14, 2008 6:14 pm
